Food

YouMeal is de eerste onlinesoftware die de impact van voeding op de gezondheid en het leefmilieu analyseert en recepten optimaliseert. Op een omvangrijke database van voedingsmiddelen worden geavanceerde algoritmes losgelaten, aangepast aan de behoeftes van diverse actoren in de voedselproductieketen. Dankzij deze techniek kunnen producenten (hotels, restaurants, grootkeukens) ten eerste hun producten optimaliseren en ten tweede hun consument gedetailleerde en betrouwbare informatie verschaffen, ten slotte laat het consumenten toe bewust te kiezen voor gezonde en milieuvriendelijke voeding.

Little Food is pionier en marktleider in de kweek, verwerking en promotie van krekels voor menselijke consumptie. Het duo startte hun research eind 2013, het eerste product lag in de winkels in augustus 2015. Het team breidde uit en in 2017 verhuisdes het naar Greenbizz (Laken) waar het de eerste en grootste, Belgische, verticale insectenkwekerij bouwde. De insecten krijgen bio-voer en de werking van Little Food is gebaseerd op het cradle-to-cradle-principe.

Little Food heeft zijn activiteiten in 2019 stopgezet. Het team trok rijke conclusies uit deze ambitieuze ondernemerservaring. Het mislukken van sommigen van de laureaten en toekomstige laureaten van het SE'nSE-Fonds moet niet beschuldigd worden want risico nemen betekent juist ook die mogelijkheid tot mislukking. Een mislukking is een kans om te leren en verder te kunnen gaan met de geleerde lessen. Dit is wat de ondernemers van Little Food hebben gedaan.

For Good is een impactgerichte onderneming die ernaar streeft de ecologische voetafdruk van haar gebruikers te verkleinen, voor eens en voor altijd. De makers van For Good ontwikkelden een geautomatiseerde dienst (smartphone-app en online platform) die gebruikers op weg helpt naar een duurzamere levensstijl door hun gedrag op te volgen en bij te sturen op vlak van mobiliteit, consumptie en energiegebruik. Op een leuke en eenvoudige manier worden de gebruikers actief in de groeiende For Good-community.

Ontdek hoe de Stichting jongeren en hun 360°-ideeën en initiatieven ondersteunt in beeld:

Paysans-Artisans is een coöperatie, ontstaan in 2013 uit verzet tegen de industrialisering van de voedingssector, de uniformisering van smaak en de aantasting van knowhow. De coöperatie verkoopt artisanale, lokale producten van zo’n 60 producenten via een online platform en verschillende verkooppunten in Namen, gerund door vrijwilligers. Verder organiseert de gelijknamige vzw workshops en andere activiteiten om kennis en vaardigheden uit te wisselen. Naast een bedrijf is Paysans-Artisans een burgerbeweging die landbouwers, kleinschalige verwerkers en consumenten met een gemeenschappelijke visie op voeding en landbouw verenigt en versterkt.

Landbouw- en voedingsmodel transformeren

Paysans-Artisans faciliteert wekelijks de verkoop van groeten, fruit, vlees, brood, kaas, boter, confituur, bier, fruitsap, soep, desserten en andere bereide gerechten. Daarnaast levert de coöperatie sinds 2016 producten aan buurtwinkels, boerderijwinkels, scholen, restaurants en traiteurs. Op die manier wordt de keten kort gehouden en wordt de band tussen lokale producenten en afnemers versterkt. Met deze activiteiten streeft Paysans-Artisans naar een transformatie van ons landbouw- en voedingsmodel zodat kleine producenten opnieuw hun plaats kunnen veroveren. Cruciaal hiervoor is een solidariteit tussen producenten en consumenten/burgers, alsook de partnerschappen met andere organisaties in andere regio’s en landen opdat de beweging kan groeien.

Doen en denken 

“We moeten ons voorbereiden op een ander soort model” legt Benoit Dave, coördinator, uit. “We willen mensen leren denken op een andere manier”. Daarom organiseert de vzw ‘Les Ateliers de Paysans-Artisans’ verschillende activiteiten met als rode draad voeding en landbouw. Ze heeft drie pijlers. De eerste pijler omvat vormingen, ‘docu-debatten’ en conferenties rond het herdenken van de voedselketen. Ten tweede organiseert ze workshops rond het plezier van koken en tuinieren, leer je er artisanale drankjes maken en houdt ze Repair Cafés. Dankzij het derde luik kunnen producenten en consumenten kennismaken met artisanale boeren uit andere landen uit Europa, Afrika en Azië. In samenwerking met ‘Les Compagnons Bâtisseurs’ organiseert ze tot slot kampen voor en door jongeren.

Foodsavers Gent, een project van OCMW en Stad Gent, is een distributieplatform voor voedseloverschotten. Het vormt de logistieke schakel tussen het aanbod aan voedseloverschotten en de grote nood aan voedselondersteuning voor financieel kwetsbare mensen. De draaischijf is de Leerwerkplek van het OCMW. Hier werken en leren een tiental mensen die moeilijk aansluiting vinden op de regulieren arbeidsmarkt. Zij halen het voedsel op bij veiling en supermarkten, controleren het en verdelen het onder de Gentse sociale partnerorganisaties. Op hun beurt bieden deze organisaties voedselpakketten en bereide maaltijden aan mensen in armoede. Ten slotte reduceert Foodsavers Gent zo een flinke hoeveelheid CO₂-uitstoot. “Foodsavers brengt milieu, voedselondersteuning en sociale tewerkstelling samen in één relevant, duurzaam project” stelt Wouter Verstraete van OCMW Gent.

Vliegende start  

In 2015 slaan de Dienst Werk, de Dienst Leefmilieu en Klimaat en het OCMW van Stad Gent de handen in elkaar om aan de slag te gaan met de Gentse voedseloverschotten. Uit een studie van Komosie vzw blijkt vooral de nood aan logistieke ondersteuning enorm. Twee jaar later presenteren ze Foodsavers Gent: het eerste grootschalige, professionele logistiek platform voor de recuperatie van voedseloverschotten. Midden 2017 wordt wekelijks al 6 ton aan voedseloverschotten verdeeld over een 30-tal Gentse sociale organisaties die op hun beurt zo’n 2500 mensen per week bereiken. “Het jonge project heeft nog een enorm groeipotentieel” vertelt Wouter Verstraete. “Onze doelstelling om tegen het einde van 2017 100 ton te recupereren, zullen we ruimschoots overtreffen”. Voor de doelgroepmedewerkers betekent het project een totaalopleiding: logistiek, ICT en magazijnier. Bovendien krijgen ze hulp bij het behalen van hun rijbewijs B en/of C.   

Bloeiend netwerk

Het doel is een uitgebreid netwerk dat lokale en onvermijdbare voedseloverschotten een nieuwe bestemming geeft. Omwille van het groot aantal betrokken actoren is een goede samenwerking cruciaal. Het platform haalt de voedseloverschotten op bij veilingen en grootwarenhuizen en bezorgt ze bij voedselbedelingsinitiatieven, sociale kruideniers en sociale restaurants. Om efficiënt te werk te kunnen gaan, is het van belang de vraag en het aanbod maximaal op elkaar af te stemmen. Evalueren en bijsturen zijn constante opgaven. Met zowel schenkers als afnemers wordt uitvoerig overlegd en gereflecteerd. Foodsavers Gent kadert in de bredere voedselstrategie van de stad “Gent en Garde”.

De Lochting organiseert een duurzame tewerkstelling voor mensen die, tijdelijk of blijvend, moeilijk aansluiting vinden op de reguliere arbeidsmarkt. Dit doen ze met een overtuigde ecologische insteek, door op grote schaal biologische groenten te produceren en verpakken en door ecologisch onderhoud van leefomgeving. De Lochting voorziet begeleiding en ondersteuning op maat, wat de kansen op maatschappelijk zinvol werk zichtbaar verhoogt, ook op lange termijn. Bovendien is ze trots op haar vlotte service en klantgerichtheid. Kortom, het bedrijf blinkt uit in het bewaren van een evenwicht tussen mens, natuur en ondernemerschap. 

De levensboom

Het idee voor De Lochting ontstond in 1992, als antwoord op de prangende vraag naar “jobs-op-maat”. In de jaren erop kreeg het steeds meer vorm en in 1997 volgde de officiële oprichting van de vzw. Sindsdien is het bedrijf aanzienlijk gegroeid en geëvolueerd. Anno 2017 telt De Lochting 163 medewerkers, bouwde het partnerschappen uit met een 15-tal bio-boeren, teelt en levert het op grote schaal groenten en fruit en ontwikkelde het een indrukwekkende groendienst. Zodoende biedt het een passend antwoord op de blijvende vraag naar aangepaste jobs, de groeiende vraag naar bio-voeding en de uitgesproken vraag naar meer groen. En ze zitten niet stil. “We zien ons evolueren naar een netwerkbedrijf, waarin we inspirator kunnen zijn” zegt Luc Maertens, een van de twee directeurs van De Lochting. “We gaan op zoek naar nieuwe partners en streven naar een open samenwerking, die uitgaat van elk zijn sterktes en een win-win oplevert.” Zo levert De Lochting nu al de wortels van haar biologisch witloof aan een melkveehouder die wil overschakelen op de productie van bio-melk.

De keten

De Lochting teelt groenten met respect voor mens en milieu. Zowel de zelfgekweekte groenten als de groenten en droogwaren van andere bio-producenten krijgen er een ecologisch verantwoorde verpakking. Verder levert het groentepakketten en fruitmanden voor particulieren, scholen en bedrijven. De Lochting is met andere woorden actief binnen de verschillende schakels van de voedselketen (productie, verwerking, verpakking, distributie). Dit korte-keten-model brengt een grote transparantie met zich mee die zowel door klanten als medewerkers sterk geapprecieerd wordt. Daarnaast biedt het bedrijf ecologisch groenonderhoud en duurzaam groenaanleg, van maaien en snoeien, tot bomen planten en het plaatsen van omheindingen. Ten slotte kan je beroep doen op De Lochting voor ecologisch onderhoud van grafmonumenten of voor de strijd tegen zwerfvuil. Tijdens deze brede waaier aan activiteiten, kunnen de medewerkers rekenen op ervaren begeleiders en een aangepaste opleiding.

ROOF FOOD is een Gents stadslandbouwproject dat mensen dichter bij ecologische voeding én bij elkaar wil brengen. Bovenop het bedrijvencentrum De Punt schuilt sinds 2016 een tuin van 500 vierkante meter waar naar hartenlust gezaaid, gekweekt en geoogst wordt. De opbrengst wordt in hun eigen keuken verwerkt tot gezonde vegetarische maaltijden voor bedrijven, evenementen en dakdiners. Bovendien zorgt een groendak voor water- en luchtzuivering van de leefomgeving en draagt het bij aan de biodiversiteit in de stad. Om ook anderen te inspireren, organiseert ROOF FOOD teambuildingactiviteiten, lezingen en infosessies. Het jonge bedrijf bewijst dat een alternatief businessmodel ook winstgevend kan zijn.

Duurzame dakschotels

De eerste voorbereidingen voor het opzetten van de daktuin trof Sabien Windels in 2014. Het jaar erop kreeg het cateringverhaal vorm dankzij de samenwerking met Nine Van Belle, mede-zaakvoerster. Sindsdien bereidt ROOF FOOD gezonde vegetarische dakschotels voor bedrijven, geleverd per fiets, ecologisch verantwoorde catering voor evenementen en sinds 2017 dakdiners op warme zomeravonden. De gerechten bestaan voor 90% uit biologische ingrediënten, geteeld op eigen dak en door boeren uit de streek. De seizoensgebonden lunches worden aangeboden in herbruikbare verpakkingen die achteraf weer worden opgehaald. Zodoende spaart het initiatief jaarlijks heel wat CO2 en afval uit. “We streven naar een zo groot mogelijke impact, maar zonder onze unieke identiteit uit het oog te verliezen” aldus Sabien. Door te werken “van zaad tot bord” gaan Sabien en haar collega’s in tegen het model waarin ieder bedrijf zich in één schakel van de keten specialiseert.

Teambuilding

Daarnaast organiseert ROOF FOOD dynamische activiteiten rond tuinieren, koken, natuur en creativiteit. Zo kan je met je collega’s zelf aan de slag in de dakmoestuin of knutsel je samen een moestuinbak in elkaar voor op de eigen werkplaats. ROOF FOOD bereikt zo een brede waaier aan organisaties want naast bedrijven vind je ook vzw’s of scholen op hun dak. “We vinden het belangrijk om heel verbindend te werken, we krijgen appreciatie uit veel verschillende hoeken”.

In het verschiet

ROOF FOOD is een coöperatieve vennootschap, zo plukken alle werknemers mee de vruchten van dit succesvolle project. Midden 2017 telt de vennootschap vier werknemers die hulp krijgen van enkele freelancers, studenten en vrijwilligers. Middels partnerschappen met sociale tewerkstellingsplaatsen, wil ze op termijn ook kansen geven aan mensen die buiten het reguliere arbeidscircuit vallen. In samenwerking met Human Districts, een coöperatie die sinds 2017 een duurzaam woonmodel lanceert in Vlaanderen, hoopt ROOF FOOD mee vorm te geven aan de stad van morgen. Wanneer de organisatie er klaar voor is, zouden Sabien en haar collega’s ook graag in andere steden zelfstandige ROOF FOOD-vestigingen willen zien oprijzen. Door middel van co-creatie en intensieve uitwisseling kunnen deze dan samen verder groeien.

La via campesina: un acteur international de poids vers la souveraineté alimentaire et une nouvelle forme de gouvernance mondiale.

La thèse de Priscilla Claeys est consacrée à La Via Campesina, réseau transnational de mouvements paysans rassemblant quelque 200 millions de petits agriculteurs au sein de 70 pays. Outre ses aspects conceptuels, le travail a consisté à mener plus de 110 entretiens et à participer à une soixantaine de réunions dans 13 pays de différents continents. Priscilla Claeys a étudié pourquoi et comment ce mouvement utilise les droits humains dans sa lutte pour la souveraineté alimentaire. Elle a analysé la lutte des paysans en faveur de la reconnaissance de nouveaux droits (à la terre, à la biodiversité, aux semences, ...). Elle a démontré que les mouvements paysans dépassent « le paradoxe de l’institutionnalisation », c’est-à-dire le risque de voir les droits perdre leur potentiel subversif et mobilisateur lorsqu’ils sont mis en oeuvre par les pouvoirs étatiques. Sa conclusion est qu’en cherchant à redéfinir les droits humains, la Via Campesina invite à un débat public sur l’avenir de la paysannerie mondiale et, plus largement encore, sur l’allocation des ressources naturelles.